Gemeenten bepalen hoe wij straks van het aardgas af kunnen. Zij komen dit jaar met warmteplannen die tot ingrijpende veranderingen achter al onze voordeuren leiden. Hoe pakken gemeenten dit het beste aan? Het programma Sociale Innovatie in de Energietransitie (SIE) van de provincie Brabant en Enpuls presenteerde afgelopen week zeven succesfactoren voor een haalbare en betaalbare warmtetransitie. Met een prachtig digitaal magazine en een razend interessant webinar werd duidelijk gemaakt dat de warmtetransitie alleen een succes wordt als de inwoners een centrale rol krijgen. Het is allemaal terug te lezen en te zien op de Energiewerkplaatsbrabant.
Koeienscheten
Van de zeven succesfactoren springt er voor mij één uit: de bondgenoot. Om straks van het aardgas af te komen, moeten we allemaal aan de slag met onze huizen. Het maakt niet uit of de duurzame warmte straks afkomstig is van een “warmtepomp, warmtenet, koeienscheten of waterstof”, zoals projectleider Joris van Boxtel het zo mooi zei. We zullen onze huizen beter moeten isoleren en ventileren. Het grote voordeel daarvan is dat we veel meer comfort krijgen. Het nadeel is dat het razend moeilijk is om de juiste keuzes te maken. Sterker nog: vrijwel niemand weet hoe het moet.
En toen werd daar een onbetwiste succesfactor gepresenteerd: de bondgenoot. Een lokale deskundige (m/v) die ‘naast’ de bewoner gaat staan, inzicht geeft in de huidige prestaties van de woning en het gesprek aangaat over de gewenste situatie. Vervolgens helpt de bondgenoot de bewoner bij het maken van een plan voor een comfortabele, gezonde, veilige en betaalbare woning die ook nog duurzaam verwarmd wordt.
Huisfluisteraars
Dit advies komt niet uit de lucht vallen. In het kennis- en leertraject Thuis energie besparen doe je zo (onderdeel van het programma SIE), doen we sinds 2019 ervaring op met bondgenoten. In dit geval heten ze ‘huisfluisteraars’. In vijf gemeenten werken zij met bewoners samen. Met professionele apparatuur meten ze de luchtdichtheid, isolatie en ventilatie van de woning. De inzichten die hun onderzoek oplevert combineren ze met de woonwensen van bewoners. Zo ontstaat een plan waarmee de bewoner zijn huis kan verbeteren tot het punt dat hij geen aardgas meer nodig heeft. Dat hoeft overigens niet in een keer, bewoners mogen er best tien jaar over doen.
Deze aanpak werkt. Joris van Boxtel stelt daarom voor om elke bewoner vijftien uur een bondgenoot te geven. Dit levert meer op dan subsidies op losse maatregelen omdat mensen met de hele woning aan de slag gaan. Suggestie voor alle ambtenaren die nu hard werken aan de transitievisies: neem een bondgenoot op in de wijkuitvoeringsplannen, want zonder de bewoner gaat het niet lukken.
Over de auteur: Erik van Stokkom (Ekiep) werkt voor het programma Sociale Innovatie in de Energietransitie en eindredacteur van het magazine 7 succesfactoren voor een haalbare en betaalbare energietransitie.
